 SURVIVAL 17 Art Review | Concealed 28.06–2.07 2019 | Pod Ciśnieniem Aleja Wiśniowa 36, Wrocław Curators: Michał Bieniek, Anna Kołodziejczyk, Ewa Pluta, Daniel Brożek Organizer: Art Transparent Foundation SURVIVAL 17. Przegląd Sztuki | Utajone
28.06–2.07.2019 | Pod Ciśnieniem Aleja Wiśniowa 36, Wrocław Kuratorzy: Michał Bieniek, Anna Kołodziejczyk, Ewa Pluta, Daniel Brożek, Małgorzata Miśniakiewicz Organizator: Fundacja Art Transparent  5th PIOTRKOWSKIE ART BIENNIAL 28.06-15.09.2019 ODA, Piotrków Trybunalski, PL V Piotrkowskie Biennale Sztuki
28.06-15.09.2019 ODA, Piotrków Trybunalski, PL Kurator: Andrzej Hoffman Co, w jaki sposób i dlaczego ofiarować światu? W hołdzie Andriejowi Tarkowskiemu. Krzysztof Jurecki Kilka słów o metafizyczno-utopijnych możliwościach ofiarowania Artyści pokazujący swoje prace w 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim dali wyraz różnie interpretowanej idei zogniskowanej wokół problemu Nowy człowiek? Stare prawdy czy nowe mity? Tym razem inspiracją dla konkursu pt. Co, w jaki sposób i dlaczego ofiarować światu? W hołdzie Andriejowi Tarkowskiemu będzie przesłanie zawarte w twórczości filmowej rosyjskiego reżysera Andrieja Tarkowskiego (zm. 1986), a szczególnie w jego ostatnim filmie pod tytułem Ofiarowanie (tytuł oryginalny Offret/Sacrificatio z 1986 roku), który obok wątków autobiograficznych zawiera odpowiedź na pytanie „co uczynić aby ocalić duchowość współczesnego świata?” skierowaną nie tylko do artystów kina, ale do wszystkich świadomych odbiorców. Tarkowski uczynił to z pobudek religijnych oraz z wiary w duchowość dawnego malarstwa, które na początku zostało przywołane i okazało swoją moc metaficzyczną. Jesteśmy zmęczeni liberalną zasadą rynkowości sztuki, z założenia czyniącą z artysty biznesmena mającego przede wszystkim zabezpieczyć się materialnie. Teza zakładająca zrównanie rynkowości artysty z jego wartością jest nieprawdziwa. To tylko jeden z wyróżników tego, co określamy mianem pozycji artysty w naszym świecie, wielce ułomnym i niepotrafiącym odróżnić sztuki od postsztuki. Generalnie można stwierdzić, że w zglobalizowanym świecie nadmiaru twórców innej drogi niż rynkowo-galeryjna nie ma i na razie nie będzie. Oczywiście istnieje też twórczość prywatna, skoncentrowana wokół określonych grup społeczno-zawodowych, niemająca wielkich pretensji do bycia sztuką i nietworzona a priori z pobudek merkantylnych. Taki rodzaj przesłania z reguły ujawniany jest w różnym czasie w Internecie, głównie na blogach i portalach społecznościowych. Od kilku lat zastanawiam się nad problemem, co artysta w XXI wieku ma do zaoferowania/ofiarowania światu? Ofiarowanie od początku istnienia chrześcijaństwa pełniło podstawowy obowiązek w relacji do Boga człowieka wierzącego, który potrafił zrealizować najtrudniejsze wyzwania (ofiara Abrahama), aby de facto utrzymać świat i istniejące zasady oraz relacje. Dopiero ukrzyżowanie i męka Chrystusa wyznaczyły nowe rozumienie ofiarowania, czy precyzując somoofiarowania. Także w innych religiach monoteistycznych (judaizm, islam) idea ofiarowania posiada swoje głębokie znaczenie. Ale jestem przeciwny temu, aby tego aktu dokonywać w postaci składanych w ofierze zwierząt. Potrzeba innego rodzaju ofiarowania. Człowiek religijny w czasie mszy świętej bierze udział w ofiarowaniu symbolu Eucharystii. Malowanie ikon także jest formą ofiarowania o charakterze religijnym. Twórca buddyjski, nie tylko mnich, tworząc mandale podtrzymuje ideę istnienia wszechświata. Dla wierzących, niezależnie od religii, także modlitwa pełni taką funkcję. Spójrzmy na analizowany wątek ofiarowania z innej strony. Malarz, grafik, czy fotograf, który zajmuje się bezinteresownie np. martwą naturą, pejzażem czy portretem, jeśli interpretuje określony temat z pobudek idealistycznych krocząc drogą mimesis lub metafory, ale nie zawłaszczając istniejącego świata, jak ma to miejsce w koncepcji sztuki zawłaszczania (appropration art), także może dokonać aktu ofiarowania w imię sztuki czy miłości do boskiej natury. Nie należy jednak tylko negatywnie patrzeć na problem cytowania i eklektycznego pastiszowania, ponieważ sądzę, że np. twórczość Cindy Sherman nie jest raczej bezinteresownym samoofiarowaniem, lecz przynajmniej quasi filmowym zapisem losu zwykłych kobiet. Czy tzw. artyści krytyczni lat 90. i ich obecni kontynuatorzy potrafili coś ofiarować badanemu społeczeństwu, czy raczej zawłaszczyć (grupa Łódź Kaliska) lub skraść światu (np. Piotr Uklański) określone idee? Może warto jeszcze raz zastanowić się nad rewolucyjnymi ideami Josepha Beuysa (np. słynny trzydniowy performance I like America and America likes me, 1974) i zacząć poszukiwania nowych archetypów krocząc „trzecią drogą”? Jeśli ostatecznym celem działania jest pomoc i poprawa doli poszkodowanych przez los (np. Krzysztof Wodiczko), to można przyjąć założenie, że intermedialne działania także mogą przynależeć do artystycznego „ofiarowania”, choć znajdują się całkowicie poza koncepcją wyznaczoną przez wielkie kino Tarkowskiego, które oczywiście powinno być inspiracją dla artystów sztuki wizualnej. Takie jego filmy, jak: Andriej Rublow, Zwierciadło, Stalker, Nostalgia zawierają nie tylko dogłębne zrozumienie świata widzianego poprzez pryzmat artysty i jego dzieciństwa, ale przede wszystkim wskazują, czym jest istota sztuki i na czym powinno polegać duchowe ocalenie świata. W tym przypadku bez wątpienia można mówić o „mądrości sztuki” tak, jak w przypadku duchowej drogi, jaką przeszedł za pośrednictwem malarstwa i grafiki Stanisław Fijałkowski. Twórczość artystyczna może prowadzić w różnym kierunku, zarówno pozytywnego rozwoju duchowego, jak też, przeciwnie, zatracenia się w destruktywnej stronie archetypu, aby przywołać koncepcję Junga. Pytanie brzmi: jak destrukcję i nihilizm zamienić na pozytywne działanie twórcze? Od strony antropologicznej można zaryzykować stwierdzenie, że artysta może, ale nie musi, ofiarowywać część siebie w formie obrazu, rzeźby czy innych form wyrazu, jeśli zawrze w swoim przekazie określoną diagnozę świata oraz ujawni swój potencjalny wkład w jego utrzymanie czy ratowanie. Takim dokonaniem jest np. wystawa Ryszarda Czernowa Obraz w kamieniu (2018) poświęcona cmentarzowi żydowskiemu w Katowicach. Nie tylko materialista dialektyczny może przywołać np. postawę Katarzyny Kobro, czy jeszcze dobitniej Władysława Strzemińskiego i dowodzić, że oni także dokonywali na rzecz swej społeczności artystycznej gestu ofiarowania w imię sztuki. W tym przypadku, jakże dramatycznym, spójrzmy na obrazy unistyczne Strzemińskiego i ich potencjalny charakter transcendentalny. Na czym on polega i jak się wyraża? Nie tylko w koncepcji sztuki autonomicznej i nieudanej próbie wyzwalania się z metafizyczności suprematyzmu Kazimierza Malewicza, ale i w wyznaczeniu kresu obrazowania malarskiego. Koncepcja ofiarowywania przynależy w inny sposób do cyklu Moim przyjaciołom Żydom, który nie tylko posiada charakter ekspiacyjny, ale także żałobny. Ile potrafił w swym teatrze ofiarować Tadeusz Kantor przywołując duchy umarłych m.in. ze swej rodziny, czy zwykłych żołnierzy z czasów pierwszej wojny światowej (Umarła klasa, Wielopole, Wielopole)? Na ile była to egocentryczna gra w sztukę, a na ile poświecenie w jej imię? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na te pytania. Przywołując wielkie kino Tarkowskiego oczekujemy od artystów autentycznych wypowiedzi w różnorodnych formach sztuki na temat – czym jest i czym może być „ofiarowanie”. Nie zakładamy jedynie jej wykładni o religijnym charakterze wychodząc z założenia, że w każdym „prawdziwym” dziele sztuki zawarta może być idea ponadczasowa, transcendentalna wskazująca drogę rozwoju artystycznego i duchowego zarazem, mająca na celu próbę zrozumienia świata, ale na pewno nie jego zrewoltowania. Spróbujmy więc bezinteresownie coś od siebie przekazać, ofiarować światu choćby drobinę tego, co mamy… Świat to także nasi najbliżsi, ojczyzna, „bracia mniejsi”, przyroda. W ten sposób możemy wzbogacić także naszą pamięć zbiorową. Bez niej człowiek staje się bezdomny i pozbawiony określonej tożsamości. Należy jeszcze raz przemyśleć idee zawarte w przesłaniu Tarkowskiego, dotyczące nie tylko jego ostatniego filmu, ale także wszystkie jego utwory, aby zrozumieć jak ustrzec świat przed Apokalipsą.  New Message PQ Prague Quadrennial Student Exhibition 2019 Interactive installation and screening of New Message | OPEN CALL June 6-16 2019 A great adventure lies ahead! Through a cosmic dialogue there will be the telling of a tale which has likely never before been told on such a massive scale: the story of us. We dared to invite anyone who felt they can speak for themselves. We are not represented, we ourselves represent. It is the creation of a modern greeting aimed towards another civilization in unknown regions of the universe. We’ve sent thousands of invitations to people around the world to join our open call. From them we collected numerous images, sounds, videos, and movements that will be sent to Others out there, in space. The variety of these forms is now being stored within a vast yet fundamental medium — water. According to many, the most representative component of every living creature on our planet and a substantial part of our bodies. In this extreme time of 2019, half-a-century since we landed on the Moon, we chose to diverge from limitation, aiming to encompass the world as a whole; and to save it within drops of liquid. When the moment arrives, it will either be sent out, or given back to nature — For Them / Us to know, who we were. In this laboratory we created, the New Message is being developed, shown, and continuously transformed as it enters its final liquid form. The Polish project is a chance to create an egalitarian message of our world and our times, to see the double of our contemporaneity. Perhaps in this mirror-like reflection we will be able to find answers to the most enduring of our questions… Learn more about this project: www.new-message.pl Team: Anna Kaczkowska (exhibition concept and scenography), Tomasz W. Miśtura (curatorial concept and graphic design), Elżbieta Kowalska (programmer and experience design), Anna Rogóż (System Design), Ewelina Lesik (video), Piotr Brożek (video). Krystyna Mogilnicka, Edyta Zielnik (project Coordination), Paweł Janicki (project supervision), Dsa Zbigniew Giętka (set install), Marek Waszkiel, Robert Mleczko, Paweł Janicki, Aleksandra Wasilkowska (workshops). The project was produced by The Zbigniew Raszewski Theatre Institute as part of the main program of the Prague Quadrennial 2019. Financed by the Polish Ministry of Culture and National Heritage. Nowa wiadomość
Wystawa Młodych Twórców w ramach programu głównego PQ Praskiego Quadriennale 2019 Instalacja interaktywna oraz pokaz materiału zebranego w ramach New Message | OPEN CALL 6—16 czerwca 2019 Niezwykła przygoda przed nami! Chcemy opowiedzieć historię na ogromną skalę i rozpocząć kosmiczny dialog, na jaki być może nikt wcześniej się nie odważył. I w ten sposób przedstawić nas samych. Nie wahaliśmy się zaprosić wszystkich tych, którzy chcieliby się wypowiedzieć we własnym imieniu. Reprezentować, a nie być reprezentowanymi. Wspólnie stworzyć nowoczesne pozdrowienie skierowane do innych cywilizacji w nieznanych rejonach wszechświata. Zaproszenie do współpracy wysłaliśmy tysiącom osób na całym świecie — to od nich pochodzą liczne obrazy, dźwięki, wideo i gesty, które mają zostać wysłane do Obcych, tam, gdzieś w kosmosie. Te różnorodne, zebrane informacje zostaną zapisane w wodzie. W medium, o którym myślimy, że jest dla nas reprezentatywne i uniwersalne, z którego składają się ciała wszystkich istot żywych na naszej planecie. W 2019 roku, pół wieku po pierwszym lądowaniu na Księżycu, bez względu na przeszkody i ograniczenia, zdecydowaliśmy się objąć cały świat i zapisać go w kroplach cieczy. A kiedy nadejdzie dzień, tak sformułowaną informację wysłać lub oddać naturze. Po to też zaprojektowaliśmy laboratorium, gdzie Nowa wiadomość jest ciągle dopracowywana, prezentowana i przekształcana w swoją ostateczną płynną formę. Polski projekt to szansa, aby stworzyć wspólną opowieść o naszym świecie i naszych czasach. Przejrzeć się we współczesności niczym w lustrze i może właśnie w owym odbiciu doszukiwać się odpowiedzi na nurtujące nas pytania. Więcej informacji o projekcie: www.new-message.pl Paweł Janicki, opiekun merytoryczny pracy Nowa wiadomość: “Nowa wiadomość to unikatowa instalacja interaktywna, która korzysta z sygnałów z ciała (pulsu) do sterowania systemu robotycznego, kontrolującego różne urządzenia służące do wkodowywania informacji w wodę. Częścią pracy jest strona internetowa new-message.pl, która pozwala wysyłać własne wiadomości, które zostaną zakodowane w wodzie — aby przekazać je innej cywilizacji lub tej ziemskiej za jakiś czas. Autorzy zapraszają nas, by wchodzić z tą pracą w interakcję. Bez nas nie spełni się ona w całości. Jest nie jest tylko obiektem, ale też kontenerem do tego, co my mamy do przekazania. Nowa wiadomość przywraca poczucie kontaktu z technologiczną otoczką kultury; pokazuje, że możemy tworzyć własne elementy tej otoczki, co jest ważne, bo większa część infrastruktury technologicznej jest od nas niezależna” Zespół: Anna Kaczkowska (koncepcja wystawiennicza, scenografia), Tomasz W. Miśtura (koncepcja kuratorska, identyfikacja wizualna), Elżbieta Kowalska (kod, experience design), Anna Rogóż (system design), Ewelina Lesik (wideo), Piotr Brożek (wideo). Krystyna Mogilnicka, Edyta Zielnik (produkcja projektu). Marek Waszkiel, Robert Mleczko, Aleksandra Wasilkowska (warsztaty). Dsa Zbigniew Giętka (wykonanie instalacji). Artyści pracowali pod opieką merytoryczną Pawła Janickiego, który cztery lata temu – jako jeden z twórców polskiej ekspozycji narodowej "Post-Apocalypsis" – został nagrodzony Złotym Medalem PQ. Projekt "Nowa wiadomość" dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Producentem wszystkich polskich wystaw w ramach programu głównego PQ2019 jest Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. |
